Jedną z decyzji, jaką musimy podjąć już na etapie projektowania domu jest wybór systemu ogrzewania. Coraz częściej alternatywą dla tradycyjnych rozwiązań grzewczych stają się pompy ciepła.
Pompy ciepła to nowoczesne i ekologiczne rozwiązanie, bardzo wygodne w użytkowaniu. Urządzenie wyglądem przypomina niewielką lodówkę albo duży kocioł grzewczy i zwalnia z konieczności posiadania kotła lub ogranicza jego działanie do najmroźniejszych dni w roku. Zastosowanie pompy zmniejsza wysokość rachunków za ogrzewanie domu i podgrzewanie wody użytkowej.
Działanie pomp ciepła
Pompa ciepła korzysta z naturalnej energii utrzymującej się w naturalnych pokładach – wodzie, gruncie lub powietrzu. Dzięki przemianom termodynamicznym ciepło jest przenoszone ze źródła o niższej temperaturze do cieplejszego ośrodka. Tym zimniejszym, tak zwanym dolnym źródłem (część znajdująca się „przed” pompą), z którego jest odbierane ciepło, może być grunt, woda, a nawet powietrze. Ciepło jest dostarczane do źródła górnego – do instalacji grzewczej (ogrzewanie podłogowe, kaloryfery itp.), wody użytkowej albo do instalacji wentylacyjnej.
Którą pompę wybrać?
Pompy typu powietrze-powietrze są popularne ze względu na prosty montaż i niskie koszty montażu. Pompy pobierają energię grzewczą z powietrza i funkcjonują podobnie do klimatyzatorów. Największą wydajność osiągają latem i jesienią, a najniższą zimą. Im niższa temperatura, tym więcej energii elektrycznej pompa potrzebuje do wytworzenia ciepła. Dlatego powietrzne pompy często łączy się z kotłami olejowymi lub gazowymi, ogrzewającymi domy podczas mrozów.
Z kolei pompy ciepła typu powietrze-woda to niedrogie instalacje (koszt od 8 000 zł), wykorzystuje się jedynie do podgrzewania wody użytkowej. Pompa do podgrzewania wody może mieć mniejszą moc niż urządzenia do ogrzewania budynku. To dobra alternatywa dla solarów – nie jest tak uzależniona od pogody i jest wydajniejsza w podgrzewaniu wody w okresie jesienno-zimowym.
W Polsce najpopularniejsze są gruntowe pompy ciepła, będące najwydajniejszym rozwiązaniem grzewczym. Tego typu systemy pobierają energie grzewczą z wód gruntowych lub gruntów (solanek). Mają lepszą wydajność niż ich pompy powietrzne i działają cały rok. Poradzą sobie jako samodzielne źródło ogrzewania domów. Niestety ich zakup i montaż są dość kosztowne. Pompy gruntowe mają zamontowane kolektory pionowe lub poziome.
Kolektory pionowe wymagają odwiertów (nawet do 130 metrów), w których umieszcza się specjalne sondy. Montaż pompy z kolektorami pionowymi jest większym wydatkiem niż kolektor poziomy, jednak urządzenie ma największą moc i wydajność w całorocznym podgrzewaniu wody i ogrzewaniu domu. Zapewnia niskie koszty eksploatacji, dwukrotnie mniejsze niż ogrzewanie gazem ziemnym, a koszty ograniczają się jedynie do zakupu niewielkiej ilości energii elektrycznej, która jest potrzebna do podtrzymania pracy systemu, a nie do ogrzewania wody.
Jednak najczęściej wybierane są pompy ciepła z poziomym wymiennikiem gruntowym. Kolektory układa się poziomo do głębokości 2 metrów. Pobierają energię cieplną z gruntu, są wydajniejsze i bardziej niezależne od temperatury niż pompy powietrzne. Ich zakup jest stosunkowo tani.
Na rynku są również pompy integrujące się systemami wentylacyjnymi i służące do chłodzenia domu w sezonie letnim na zasadzie pasywnej (naturalnej) – instalacja pobiera ciepło z pomieszczeń i przenosi je do gruntu.
Gdzie zamontować?
Pompy ciepła zazwyczaj montuje się w nowo budowanych budynkach. Połączenie wydajnego systemu ogrzewania oraz dobrej izolacji termicznej budynku przynosi bardzo zadowalające efekty. Jednak nowoczesne instalacje grzewcze można również zamontować w istniejących już domach.