Do 1 stycznia 2027 r. właściciele i zarządcy nieruchomości muszą wymienić, zamontowane przed 22 maja 2021 r., ciepłomierze, podzielniki kosztów ogrzewania i wodomierze, na nowoczesne urządzenia z funkcją zdalnego odczytu. Wynika to z nowelizacji Prawa energetycznego, której celem jest poprawa efektywności energetycznej budynków. Choć termin wydaje się odległy, już teraz warto zaplanować inwestycje, gdyż brak dostosowania może oznaczać poważne konsekwencje finansowe.
Wymiana urządzeń pomiarowych wynika z unijnych przepisów dotyczących poprawy efektywności energetycznej, które zostały wdrożone do polskiego prawa. Ich celem jest nie tylko zmniejszenie zużycia energii, ale też zwiększenie świadomości użytkowników co do poziomu zużycia mediów, oraz umożliwienie dokładniejszego rozliczania kosztów. W praktyce oznacza to, że wszystkie budynki mieszkalne i komercyjne będą musiały zostać wyposażone w nowoczesne liczniki z funkcją zdalnego odczytu, bez potrzeby wizyty inkasenta.
Wymiana urządzeń pomiarowych dotyczy wyłącznie tych, które zostały zainstalowane przed 22 maja 2021 r. Nowsze instalacje z funkcją zdalnego odczytu mogą pozostać w eksploatacji. Również budynki oddane do użytku po tej dacie powinny już być wyposażone w odpowiednie liczniki, zgodnie z obowiązującymi przepisami. Mimo to, ze względu na wiek wielu polskich budynków, obowiązek modernizacji obejmie dużą część istniejących nieruchomości wielorodzinnych.
Choć oficjalnie wymiana liczników i podzielników nie wiąże się z bezpośrednimi kosztami dla właścicieli lokali, to w praktyce wydatki te są ukryte, gdyż pokrywa się je z funduszu remontowego wspólnoty lub spółdzielni, albo dolicza do opłat stałych w czynszu. Koszty te mogą być znaczne, zależnie od wielkości budynku, liczby mieszkań i stanu technicznego obecnej instalacji.
Szacuje się, że ogólnopolski koszt modernizacji może sięgnąć nawet 320 milionów złotych. Dla pojedynczego właściciela mieszkania oznacza to wydatek od kilkuset do kilku tysięcy złotych, w zależności od liczby urządzeń do wymiany. Przykładowo, koszt wymiany ciepłomierza to 400–700 zł, podzielnika ciepła 80–150 zł, a wodomierza 150–300 zł. W mieszkaniu z kilkoma grzejnikami, dwoma wodomierzami i ciepłomierzem łączny koszt może przekroczyć 2000 zł.
Jednak koszty związane z wymianą urządzeń nie ograniczają się jedynie do zakupu liczników czy podzielników. Wlicza się w nie również montaż, konfigurację systemu oraz instalację infrastruktury umożliwiającej zdalny odczyt danych. W niektórych przypadkach konieczne może być także dostosowanie instalacji wewnętrznej, co dodatkowo zwiększa koszt całej operacji. Z tego powodu kluczowe jest, aby wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe odpowiednio wcześnie rozpoczęły planowanie tej inwestycji, by móc rozłożyć wydatki w czasie.
Przepisy przewidują wysokie kary dla właścicieli i zarządców nieruchomości, którzy nie dostosują się do nowych wymagań — grzywny mogą wynieść nawet 10 tys. zł. W skrajnych przypadkach sąd może orzec nawet areszt, lub ograniczenie wolności.